Zarówno przedstawiciele doktryny, jak i praktycy od wielu lat zadają sobie pytanie czy członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, uprawniony do jej reprezentowania łącznie z drugim członkiem zarządu, może być pełnomocnikiem spółki do dokonania określonej czynności. Kodeks spółek handlowych nie wprowadza w tym zakresie ani wyraźnego zakazu, ani też literalnie nie wskazuje na taką możliwość, jak czyni to art. 55 § 1 ustawy Prawo Spółdzielcze.
Należy podkreślić, że kwestia ta dotyczy udzielenia pełnomocnictwa przez zarząd, działający w imieniu spółki, a nie przez jednego członka zarządu. Drugą sytuację bowiem należy ocenić bezwzględnie za niedopuszczalną, ponieważ zarówno uprawnienia, jak i odpowiedzialność związane ze sprawowaniem mandatu członka zarządu mają charakter osobisty (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi, I Wydział Cywilny, z dnia 28 grudnia 2012 roku, I ACa 988/12).
W doktrynie dominuje pogląd o niedopuszczalności udzielenia pełnomocnictwa członkowi zarządu. Przedstawiciele tego nurtu (m.in. A.Szajkowski, M.Tarska, w: S.Sołtysiński, Komentarz do KSH, do art. 204 KSH, Legalis 2013) argumentują to przede wszystkim wprowadzeniem w art. 96 KC alternatywy rozłącznej między przedstawicielstwem ustawowym a pełnomocnictwem, a także innym miernikiem staranności pełnomocnika i zarządu. Poza tym, autorzy głosów krytycznych wskazują na konieczność przestrzegania woli wspólników, którzy w umowie spółki ustalili 2-osobową reprezentację.
Jednak w orzecznictwie można dostrzec tendencję przeciwną. 23 sierpnia 2006 roku (III CZP 68/06), Sąd Najwyższy uznał, że możliwe jest ustanowienie pełnomocnikiem członka zarządu spółki z o.o., który – zgodnie z umową spółki – może reprezentować spółkę jedynie z drugim członkiem zarządu, bądź prokurentem. Orzeczenie to było przedmiotem wielu polemik. Dr J. Naworski w swojej glosie do w/w uchwały (MoP 2008, nr 1) ocenił pozytywnie takie rozstrzygnięcie głównie ze względów praktycznych. Jako przykład można podać reprezentowanie na zgromadzeniu wspólników spółki będącej wspólnikiem innej spółki. Jeśli reprezentacja jest 2-osobowa, na zgromadzeniu wspólników powinno pojawić się dwóch członków zarządu spółki będącej wspólnikiem, co niejednokrotnie może stwarzać wiele problemów organizacyjnych. W związku z tym, rozsądne wydaje się udzielenie jednemu z nich pełnomocnictwa do głosowania podczas zgromadzenia wspólników spółki-córki.
W dniu 24 kwietnia 2014 roku Sąd Najwyższy – Izba Cywilna ( III CZP 17/14), co prawda jedynie w składzie trzech sędziów, potwierdził, że członek zarządu sp. z o.o., w której istnieje 2-osobowa reprezentacja, może zostać ustanowiony przez zarząd pełnomocnikiem spółki do dokonania określonego rodzaju czynności. Nie mamy jeszcze możliwości zaznajomienia się z uzasadnieniem opisanego orzeczenia, jednak z pewnością za dopuszczeniem takiej możliwości przemawia to, że członek zarządu najlepiej zna sytuację spółki, co bez wątpienia może mu ułatwić prowadzenie negocjacji i podpisanie określonych umów, do których zawarcia będzie miał pełnomocnictwo podpisane przez zarząd spółki.
Przygotowała: adwokat Anna Zagierska