W dniu 25 grudnia 2014 roku weszła w życie ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, zwana dalej u.o.p.k., która uchyliła dotychczas obowiązujące:

1) ustawę z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz. U. z 2012 r. poz. 1225);

oraz

2) ustawę z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176, z późn. zm.)

Zgodnie z art. 51 u.o.p.k. do umów zawartych przed dniem jej wejścia w życie będą stosowane przepisy dotychczasowe.

Ustawa wprowadziła wiele zmian w zakresie obrotu z konsumentami dokonywanego na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, które wymuszą zmianę m. in. regulaminów sklepów internetowych oraz w wielu przypadkach zmianę treści i funkcji samego sklepu internetowego, dlatego też zachęcam do zapoznania się z jej treścią. Najważniejsze, ale nie jedyne zmiany są następujące:

1. Zanim konsument przystąpi do kupna towaru – zgodnie z art. 18 ustawy na stronach internetowych służących do prowadzenia handlu elektronicznego wskazuje się w sposób wyraźny, jasne i czytelne informacje o ograniczeniach dotyczących dostarczania oraz akceptowanych sposobach płatności (np. informację o niedostarczaniu towaru poza granice RP). Informacje te muszą być podane najpóźniej na początku składania zamówienia, co oznacza, że niewystarczające jest umieszczenie tej informacji dopiero w regulaminie sklepu internetowego, który klient akceptuje na końcu.

2. Zmiana w funkcjach sklepu internetowego – Jeżeli umowa jest zawierana na odległość, przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, to sprzedawca pod rygorem uznania umowy za niezawartą musi zapewnić:

a) aby konsument w momencie składania zamówienia wyraźnie potwierdził, że wie, że zamówienie pociąga za sobą obowiązek zapłaty (w mojej ocenie obowiązek ten będzie spełniony np. poprzez wprowadzenie w regulaminie sklepu zapisu, iż po kliknięciu przycisku XXX w sklepie, dochodzi do kupna z obowiązkiem zapłaty);

b) jeżeli do złożenia zamówienia używa się przycisku lub podobnej funkcji, muszą być one oznaczone w łatwo czytelny sposób słowami „zamówienie z obowiązkiem zapłaty” lub innego równoważnego jednoznacznego sformułowania. W mojej ocenie warunek ten spełniają m. in. sformułowania jak „kupuję i płacę”, „zamawiam i zapłacę” – istotne jest uświadomienie konsumentowi, że po kliknięciu przycisku będzie musiał zapłacić za towar lub usługę. Ponadto, jeśli klient w celu kupna towaru przechodzi procedurę zawierającą kilka etapów, z których każdy kończy się kliknięciem kolejnego przycisku, to moim zdaniem, nie ma konieczności oznaczania wszystkich kolejnych przycisków jako „zamówienie z obowiązkiem zapłaty”, a jedynie ten przycisk, po którym zakup definitywnie następuje.

3. Sprzedawca ma szeroki obowiązek informacyjny szczegółowo opisany w art. 12 ustawy: – najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa sprzedawca ma obowiązek poinformować konsumenta w sposób jasny i zrozumiały m. in. o:

a) głównych cechach świadczenia oraz o istnieniu i treści gwarancji i usług posprzedażnych oraz sposobie ich realizacji (niezależnie od tego, kto jest gwarantem – sam sprzedawca czy producent);

b) swoich danych identyfikujących, w szczególności o firmie, numerze NIP lub numerze KRS;

c) swoich danych kontaktowych dostępnych dla konsumenta;

d) pełnej cenie towaru lub usługi brutto wraz ze wszystkimi kosztami dodatkowymi jak koszty wysyłki (jeżeli sprzedawca nie spełnił obowiązków informacyjnych dotyczących kosztów dodatkowych konsument nie ponosi tych kosztów.)

e) sposobie i terminie zapłaty dokonywanej przez konsumenta;

f) sposobie i terminie spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę;

g) stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania reklamacji (przy czym w mojej ocenie nie oznacza to konieczności informowania konsumenta o tym, jakie uprawnienia z tytułu rękojmi mu przysługują i w jakich terminach należy je wykonywać);

h) sposobie i terminie wykonania prawa odstąpienia od umowy oraz o wzorze formularza odstąpienia od umowy, zawartym w załączniku nr 2 do ustawy (zgodnie z art. 13 ustawy informacji tych można udzielić konsumentowi przy wykorzystaniu wzoru pouczenia o odstąpieniu od umowy, stanowiącego załącznik nr 1 do ustawy.)

i) braku prawa odstąpienia od umowy na podstawie art. 38 ustawy lub okolicznościach, w których konsument traci prawo odstąpienia od umowy;

j) kosztach zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy, które ponosi konsument (jeżeli sprzedawca nie spełnił obowiązków informacyjnych dotyczących kosztów zwrotu rzeczy, konsument nie ponosi tych kosztów).

k) obowiązku przedsiębiorcy dostarczenia rzeczy bez wad;

l) możliwości skorzystania z pozasądowych sposobów rozpatrywania reklamacji i dochodzenia roszczeń oraz zasadach dostępu do tych procedur.

m) mających znaczenie interoperacyjnościach treści cyfrowych ze sprzętem komputerowym i oprogramowaniem, o których sprzedawca wie lub powinien wiedzieć

n) czasie trwania umowy lub o sposobie i przesłankach wypowiedzenia umowy – jeżeli umowa jest zawarta na czas nieoznaczony lub jeżeli ma ulegać automatycznemu przedłużeniu;

o) minimalnym czasie trwania zobowiązań konsumenta wynikających z umowy;


– a
informacje te stanowią integralną część umowy zawieranej na odległość i mogą być zmienione jedynie za wyraźnym porozumieniem stron.

W przypadku umów zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa – sprzedawca ma obowiązek udzielić konsumentowi w/w informacji utrwalonych na papierze lub, jeżeli konsument wyrazi na to zgodę, na innym trwałym nośniku, w sposób czytelny i wyrażonych prostym językiem.

W przypadku umów zawieranych na odległość – sprzedawca ma obowiązek udzielić w/w informacji w sposób odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na odległość, w sposób czytelny i wyrażonych prostym językiem – np. na stronie internetowej w przypadku sklepu internetowego. Ciężar dowodu spełnienia obowiązków informacyjnych określonych w art. 12 ustawy spoczywa na przedsiębiorcy.

4. Inne zasady odstąpienia od umowy:

a) Konsument ma 14 dni zamiast 10 dni na odstąpienie od umowy

1. Jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie odstąpienia od umowy, prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy;

2. Konsument odstępuje od umowy, przesyłając przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Konsument może złożyć je na formularzu, którego wzór stanowi załącznik nr 2 do ustawy lub na formularzu proponowanym przez sprzedawcę, ale nie musi użyć żadnej z tych opcji, aby skutecznie złożyć oświadczenie;

3. Konsument ma obowiązek zwrócić rzecz przedsiębiorcy w terminie 14 dni od dnia, w którym odstąpił od umowy, chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze rzecz;

4. Konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy;

5. W chwili odstąpienia przez konsumenta od umowy wygasają powiązane z nią umowy dodatkowe zawarte przez konsumenta, jeżeli na ich podstawie świadczenie jest spełniane przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią na podstawie porozumienia z przedsiębiorcą. Jeżeli umowa dodatkowa została zawarta z osobą trzecią, przedsiębiorca informuje tę osobę o odstąpieniu przez konsumenta od umowy.

b) Sprzedawca zwraca koszt dostawy – Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie, nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy w wysokości wartości najtańszego sposobu dostawy oferowanego przez Sprzedawcę.

c) Wyłączenia prawa odstąpienia od umowy znajdują się w art. 38 ustawy – jest ich bardzo wiele, wśród nich m. in. umowa, w której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu, a także umowa, w której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu (np. soczewki kontaktowe).

5. Sprzedawca musi potwierdzić warunki umowy zawartej na odległość– sprzedawca ma obowiązek przekazać konsumentowi potwierdzenie zawarcia umowy na odległość na trwałym nośniku (na papierze lub e-mailem) w rozsądnym czasie po jej zawarciu, najpóźniej w chwili dostarczenia rzeczy lub przed rozpoczęciem świadczenia usługi. Potwierdzenie obejmuje m.in. informacje, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy, chyba że sprzedawca dostarczył konsumentowi te informacje na trwałym nośniku przed zawarciem umowy.

6. Umowa (prawie) zawierana przez telefon – jeżeli sprzedawca proponuje konsumentowi zawarcie umowy przez telefon, ma obowiązek potwierdzić treść proponowanej umowy utrwaloną na papierze lub innym trwałym nośniku. Oświadczenie konsumenta o zawarciu umowy jest skuteczne, jeżeli zostało utrwalone na papierze lub innym trwałym nośniku po otrzymaniu potwierdzenia od przedsiębiorcy. Przygotowała: adw. Agnieszka Wagemann – Smolańska