MIANY W OKREŚLENIU WYSOKOŚCI STAWEK ADWOKACKICH
Z dniem 1 stycznia 2016 roku w miejsce dotychczasowego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, wejdą w życie dwa rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku:
1. W sprawie opłat za czynności adwokackie
2. W sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu
Oczywiście musimy być świadomi, że – biorąc pod uwagę głośną dyskusję nad treścią tych rozporządzeń, w szczególności rozporządzenia regulującego wynagrodzenia adwokata z urzędu – możliwe są w niedalekiej przyszłości zmiany w wysokości stawek.
Poniżej podkreślić jedynie zamierzać podstawowe różnice w stosunku do treści aktualnego rozporządzenia oraz różnice między wysokościami wynagrodzenia adwokata z urzędu i adwokata z wyboru.
Przede wszystkim zostały dwukrotnie podniesione minimalne stawki w sprawach cywilnych z określoną wartością przedmiotu sprawy. Najniższa stawka będzie wynosić 120 zł (przy WPS do 500 zł), a najwyższa 14.400 zł (przy WPS powyżej 200.000 zł).
§ 3 rozporządzenia dot. stawek adwokata z wyboru i § 9 rozporządzenia dot. wynagrodzenia adwokata z urzędu wprowadzają zupełnie nowe uregulowanie wynagrodzeń w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu upominawczym, elektronicznym postępowaniu upominawczym, nakazowym i europejskim postępowaniu nakazowym. W tych postępowaniach bowiem opłaty maksymalne wynosić będą 75% opłat określonych na zasadach ogólnych, opisanych powyżej. Jeśli natomiast zostanie skutecznie wniesiony sprzeciw albo zarzuty, opłatę ustalać się będzie na zasadach ogólnych.
Zwracam uwagę, że stawki w postępowaniu o ubezwłasnowolnienie i uznanie za zmarłego zniknęły z paragrafu regulującego sprawy z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, a pojawiły się w ogólnym przepisie regulującym inne sprawy cywilne (§ 8 rozporządzenia dot. stawek adwokata z wyboru i § 14 rozporządzenia dot. stawek adwokata z urzędu).
W sprawach o rozwód, rozporządzenie dot. stawek adwokata z wyboru rozróżnia rozwód bez orzekania o winie (720 zł), z orzekaniem o winie (1080zł). Takiego rozróżnienia nie przewiduje rozporządzenie dot. stawek adwokata z urzędu (zawsze 720 zł).
Stawki przy postępowaniu rejestrowym rozróżniają rejestrację spółek czy zmian w KRS w trybie zwyczajnym i przy wykorzystaniu wzorca umowy czy uchwały udostępnionej w systemie teleinformatycznym.
W większości, gdy doszło do zmian stawek, zostały one podwyższone o ich dwukrotność. Jednak chciałabym zwrócić uwagę na znacznie większe podwyższenia stawek w sprawach (niestety nieraz tylko w przypadku wynagrodzenia dla adwokata z wyboru):
– O ochronę dóbr osobistych i ochronę praw autorskich – z 360 zł do 1080 zł (adwokat z wyboru) i do 720 zł (adwokat z urzędu),
– Za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za stawiennictwo na rozprawie – z 240 zł do 2400 zł (adwokat z wyboru) i do 480 zł (adwokat z urzędu),
– Za sporządzenie i wniesienie skargi konstytucyjnej oraz za sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia tej skargi – z 120 zł do 1200 zł (adwokat z wyboru) i do 240 zł (adwokat z urzędu),
– Z zakresu ochrony konkurencji – z 360 zł do 1440 zł (z wyboru) i do 720 zł (z urzędu),
– Z zakresu regulacji energetyki, telekomunikacji lub transportu kolejowego – z 360 zł do 1440 zł (z wyboru) i do 720 zł (z urzędu).
Ponadto zostały zwiększone stawki opłat maksymalnych, m.in. w następujących sprawach:
– przysposobienie – 360 zł,
– pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej oraz odebranie dziecka – 240 zł,
– ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami – 720 zł,
– alimenty – 120 zł,
– dotyczących służebności – 480 zł,
– naruszenie posiadania – 320 zł,
– o wpis w KW – 240 zł,
– stwierdzenie nabycia spadku – 120 zł,
– opróżnienie lokalu mieszkalnego – 480 zł.
Należy zwrócić również uwagę, że w § 15 rozporządzenia dot. stawek adwokata z wyboru, zostały określone przesłanki, gdy można ustalić opłatę przewyższającą stawkę minimalną, która – jak dotychczas – nie może przekroczyć sześciokrotności stawki minimalnej. Są to: niezbędny nakład pracy adwokata, wartość przedmiotu sprawy, wkład pracy adwokata w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, rodzaj i zawiłość sprawy.
Z kolei w rozporządzeniu dot. stawek dla adwokata z urzędu, w § 4 zostało określone, że opłatę ustala się w wysokości co najmniej ½ opłaty maksymalnej, przy czym opłata ta nie może przekraczać WPS. Ustalenie opłaty w wysokości między ½ opłaty maksymalnej a opłatą maksymalną musi uwzględniać stopień zawisłości sprawy, nakład pracy adwokata orz wkład jego pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia sprawy. Zatem, sąd nie ma możliwości orzec 150 % stawki minimalnej, tak jak było to dotychczas na podstawie § 19 Rozporządzenia z 2002 roku.
Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie w/w rozporządzeń stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.
Przygotowała: adw. Anna Zagierska